Natuurlijke zwembaden in een waterval: Jettegrytene Åbødalen

In regio Ryfylke, nabij Sauda, vind je Åbødalen. Een landweg met een handjevol huizen, die vooral bekend staat om haar prachtige wandelvallei, fantastische picknicklocaties met watervallen en dus ook de Jettegrytene (ofwel ‘reuzenpannen’).

Een jettegryte is een een door de natuur uitgeslepen kuil in steen, onder een waterval of in een rivier. Doordat het water dat naar beneden stroomt steeds opnieuw rondtolt in de jettegrytene, worden ze met de jaren steeds een beetje groter. De jettegrytene in Åbødalen zijn zo bijzonder omdat het er heel veel op dezelfde plek zijn. Dit maakt het aangezicht van de waterval met haar kraakheldere water vrij uniek. Op zomerse dagen ideaal om verkoeling in te zoeken, maar op minder zomerse dagen prachtig om te bewonderen. Verder kun je in deze vallei eindeloze wandelingen maken, picknicken aan het water en zelfs zwemmen in het Storemyr!

Hoe kom je in Åbødalen?

Vanaf Odda is het ongeveer 2,5 uur rijden naar Sauda. Rijd via de E134 naar Riksveg 46 en sla vervolgens linksaf de Riksveg 520 op.

Riksveg 520 is de bergweg van Sauda in Ryfylke naar Røldal in Hardanger, en vormt het noordelijke en mooiste deel van de Nationale Toeristische weg Ryfylke. Deze weg is adembenemend mooi en voert je door een spectaculair afwisselend landschap. Onderweg zie je het groenste groen, de meest gekleurde bloemen die je ooit zag, maar ook hopen sneeuw, hoge bergtoppen en zelfs ijsschotsen. (Let wel: wij troffen een bijzonder koude zomer toen wij er waren!) Via deze weg rijd je vanaf de fjord omhoog naar 900 meter boven zeeniveau.

Eenmaal in Sauda aangekomen, blijf je richting het Noorden rijden, met de de oever van de Storelva aan de rechterhand. Volg de borden met Åbødalen en rijd door tot een klein meertje (Storemyrtjørna) waar een parkeerplaats is.

Onze ervaring

Omdat we de vorige dag de Trolltunga tocht hadden ondernomen, kozen we ervoor om onze wonden te likken in (omgeving) Sauda. De rit ernaar toe was een ware traktatie. Niet alleen konden we lekker in de auto zitten en om ons heen turen, het was een waar spektakel om deze indrukwekkende route te rijden!

Het landschap veranderde razendsnel van groen en warm naar kil en bevroren. We hebben metershoge sneeuwmuren en ijsschotsen gezien, maar ook prachtige groene uitgestrekte valleien met hier en daar nog een restant van de winter.

Eenmaal in Sauda bleek het er nogal uitgestorven, dus besloten we om snel door te rijden naar Åbødalen. De landweg waar we op belandde straalde één en al rust en reinheid uit. Een prachtig gebied om eindeloze wandelingen te maken, gezellig te picknicken en zelfs om te zwemmen! Aan het Storemyr zijn zitplaatsen gecreëerd en kun je ook gemakkelijk je auto kwijt. Op een zomerse dag een ontzettende aanrader dus!

Wij zijn een stukje doorgereden en parkeerden onze auto langs een grindpad dat op onze routebeschrijving stond. Terwijl we druk bezig waren om onze hikeschoenen vast te knopen, dat duurt even met zulke zure benen, kwam er een olijke man met grijs vlashaar op ons af gelopen.

“You know that this is private property?“, sprak hij in zijn beste Engels. Eh, nee. Dat wisten we dus niet. Terwijl wij probeerden ons excuses aan te bieden, vervolgde hij. “You can stay, but come for coffee when you are back.” Dat leek ons een prima deal, dus beloofden we de vriendelijke man om een kop koffie te komen drinken in zijn prachtige cabin zodra we onze wandeling hadden gemaakt.

Ondanks dat we op veel websites lazen dat het pad netjes stond aangegeven, liepen we er tot twee keer toe straal voorbij. Bij het rode huisje op bovenstaande foto kun je linksaf een ander bergpad nemen. Die moet je dus hebben! Op de heenweg was ik erg druk met het fotograferen op dit wiebelige bruggetje en had ik dus totaal niet in de gaten dat de jettegrytene zich aan mijn rechterhand bevonden…

Halverwege de vallei zagen we borden staan die routes van 16 kilometer aangaven. Toen hebben we toch maar besloten om terug te gaan. Op de terugweg zagen we de jettegrytene gelukkig wél op tijd en zijn we snel naar boven geklommen om het schouwspel van dichtbij te bewonderen.

En om als een stel kleine kinderen op rotsen te klimmen en over de poeltjes water heen te springen, uiteraard. Want soms zijn we ook nog een beetje kind. En lang leve Gore Tex schoenen!

Het hoogste punt van de jettegrytene wordt gevormd door de bescheiden Kvanndalsfossen. Eén van de weinige watervallen in Noorwegen waar je onderdoor en achterlangs kunt lopen, zonder jezelf te bezeren. Zeker voor kinderen, die de wandeling ook met gemak kunnen maken, een bijzonder avontuur!

Echt een hiketocht kun je deze trip van 4 kilometer namelijk niet noemen, maar het was een prima stuk om onze spierpijn eruit te lopen. Heuveltje op en af, hebben we er met onze puddingbenen ongeveer anderhalf uur over gedaan. Perfect geschikt voor gezinnen dus!

Als je zou willen, zou je wel uren kunnen turen naar het water dat zich een weg naar beneden baant. In elke ‘jettegryte’ tolt het een rondje, klotst het uit de kuil vandaan en vervolgt het zijn weg naar de volgende ‘jettegryte’ om hetzelfde te doen. Dit zorgt ervoor dat je naar een soort natuurlijke draaikolkjeswedstrijd zit te kijken! Erg bijzonder om eens te zien.

Vanaf halverwege de jettegrytene heb je een adembenemend uitzicht over de vallei van Åbødalen en de Moringdalsfossen (in de verte)!

Toen de zon plotseling achter de wolken verdween, kreeg de vallei een soort zachtroze kleur. Alsof je geteleporteerd werd naar een sprookjesland! Wow.. Het duurde slechts een paar minuten, maar het leek wel een zonsverduistering!

Eenmaal terug bij de auto werden we opgewacht door de vriendelijke man van eerder die middag. “Don’t forget your promise!” Nadat we onze schoenen hadden omgeruild, liepen we richting zijn prachtige, zelfgetimmerde cabin. Op de veranda zat de rest van zijn familie klaar aan een compleet gedekte tafel met verse vissoep, flessen wijn en andere lekkernijen. Hoezo Noren zijn stug?! Ze stonden erop dat we met het gezin dineerden en dat konden we natuurlijk niet afslaan. Het was zo gezellig, dat we uiteindelijk de hele avond bij dit geweldige gezin hebben doorgebracht.

Niet alleen leerden ze ons over het concept ‘Slow TV’, we kwamen ook voor het eerst in aanraking met het ‘Hyttebok’ concept. Een hyttebok is een soort dagboek waarin Noren bijhouden wat ze ‘s zomers in hun vakantiehuis gedaan hebben, wie er op visite is geweest en waar gasten een leuk berichtje in achter mogen laten. Met een beetje hulp van onze favoriete band en de soundtrack van onze vakantie, lieten we deze tekst achter:

“I slept in hills of wheat and pine,
Too many years have passed me by,
They offered me their finest wine
We danced and drank to pass the time
I come down from the mountain
And as the light crept up in the hills
I headed off for home.”

– U.S. Royalty, Equestrian 

En zo kon er opnieuw een dag in óns dagboek, waarop Noorwegen ons verbaasde. Wat een land. Wat een mensen. En wat een bijzondere ervaring en liefdevolle afsluiter van een hele relaxte dag.